Er was eens… De Baaierd. Een nieuw literair platform in Zeeland. En dat is mooi, want eigenlijk is het maar schraal gesteld met de letteren in Zeeland. Maar daarover straks meer. De Baaierd is het geesteskind van filosoof en schrijver Joyce Pijnenburg. Ik ben blij dat ik hier aan mee mag werken, samen met dichter, theatermaker en schrijver Anna de Bruyckere.

1. BAAIERD, m. de ongevormde mengelklomp waaruit naar het boek Genesis de aarde is gevormd; chaos:
— (fig.) warboel, verwarring.
2. BAAIERD, m. (-en), (veroud.) passantenhuis, waar behoeftige vreemdelingen tijdelijk onder dak konden komen;
— (gew.) herberg;
— (gew.) gelagkamer.
(Van Dale, 1898)

De Baaierd is een woordkunstplatform in Zeeland dat zich richt op de veelzijdigheid van de letteren. Een podium en ontmoetingsplatform, ontstaan uit Stichting Rimpelingen. Poëzie, spoken word, roman, essay, graphic novel, journalistiek verslag, rap, song, vertaling, of kinderboek: alle genres in de letteren zijn welkom op het podium van De Baaierd.

Beginnende schrijvers of zij die een heel ander genre willen verkennen kunnen terecht bij het Baaierdgilde. De fijne jury voor dit programma bestaat uit uitgever Eva Cossée, rapper Cycz, schrijver Floortje Zwigtman en journalist en uitgever Derk Sauer. Schrijvers treden op in het programma Oersoep en wil je nieuwe teksten uitproberen, dan zijn er binnenkort open mike-sessies genaamd De Kraamkamer. Omdat schrijven en vertellen bij elkaar horen organiseren we de meer theatralere Baaierdvertellingen. Het is onze bedoeling om een diversiteit aan mensen en genres op het podium te hijsen, om samen de liefde voor taal en woordkunst te vieren. Ook zouden we graag de Slibreeks terug tot leven willen brengen, de legendarische reeks boekjes die plotseling ophield te bestaan.

Eerste oproep: schrijvers in Zeeland die net beginnen of een heel ander genre willen proberen kunnen een tekst inzenden tussen de 750 en 2500 woorden. In principe is je inzending Nederlandstalig; Engels is mogelijk als Nederlands niet je moedertaal is. Tot en met 6 februari kun je je tekst(en) inzenden naar info@debaaierd.nl. Meer info kun je vinden op https://debaaierd.nl/het-baaierdgilde/

Hoe staat het eigenlijk met de letteren in Zeeland? Hetzelfde als in andere meer landelijke provincies gok ik: kunst en cultuur zijn de afgelopen tien jaar weggezet als luxe, als extraatje, als hobby. We zijn van kaasschaaf naar kettingzaag gegaan, met als resultaat een schrale infrastructuur in Zeeland die bestaat uit usual suspects die meestal in een gevoel van schaarste en tekort moeten opereren. De schaarse ateliers en werkplaatsen die er nog zijn kunnen binnen een jaar ook weer verdwenen zijn, omdat er appartementen moeten komen. Er heerst een clubjescultuur met veel oud zeer, ook wel de Zeeuwse Ziekte genoemd. Woorden als literatuur, proza en poëzie, schrijver en schrijven kwamen niet meer voor in de provinciale cultuurnota van 2017-2020. Cultuurnota’s na die tijd heten ontwikkelagenda’s, waarin amateurkunst en professionele kunst op dezelfde hoop worden gestort.

Er was geen kleine subsidie te vinden om de befaamde en geliefde Slibreeks voort te zetten. Literair tijdschrift Ballustrada maakt al 35 jaar prachtige boekwerken en is één van de meest hardnekkige en langlevende tijdschriften, maar moet het ook al jaren zonder ondersteuning stellen. Gelukkig zijn er trouwe abonnees. Van P.C. Hooftprijswinnaar Hans Verhagen zijn ooit niet-bestaande dichtregels boven een tunneltje gezet. Hij is geboren in Vlissingen, maar in de stad onzichtbaar. Schrijver en journalist Joep Bremmers strijdt voor meer erkenning. Mario Molegraaf moet helaas stoppen bij de PZC met zijn boekencolumns en schrijversportretten, waarmee een einde komt aan dieper gravende recensies en beschouwingen over kunst en cultuur in onze provinciale courant (ook recensenten Jan van Damme, Nico Out, Liesbeth Labeur en Jeanette Vergouwen pasten niet meer in het nieuwe journalistieke beleid). De Zeeuwse Bibliotheek verhuurt ruimte aan de Rabobank, gooit duizenden boeken weg en verruilde het leuke interactieve FabLab voor de Zeeuwse Volksuniversiteit en andere stichtingen (bridgeclubs, koffieochtenden, taalles). De Vlissingse bibliotheek is onderdeel geworden van het bioscomplex CineCity. Filmfestival Film by the Sea is misschien nog wel de grootste supporter van de letteren in Zeeland, door elk jaar aandacht te geven aan boekverfilmingen en de techniek van scriptschrijven. Schrijvers zijn prominente juryleden en met een beetje geluk is er ook dit jaar weer een Zeeuws Boekenbal.  

En er is meer goed nieuws: we hebben geweldige boekwinkels, zoals Het Spui in Vlissingen, de Drvkkery in Middelburg, de Koperen Tuin in Goes. En ik moet snel eens naar de Boekenmolen in Meliskerke fietsen. De spoken word avonden in De Drvkkery met presentator en schrijver Jos Rouw waren gezellig, warm en inspirerend, hopelijk komt er een nieuwe reeks. Terneuzen stelde zes stadsdichters aan in plaats van één. En de Middelburgse stadsdichter Raymond van de Ven haalde overal het nieuws met zijn ontdekking dat een drietal studentenflats samen het woord LUL spellen (de architect had het plan alleen vanuit het sjieke centrum bekeken en nooit vanuit de wijk Dauwendaele). “Denkend aan Zeeland zie ik ruwe palen….”.
Het mooie tijdschrift eej maakt elke keer weer ruimte vrij voor een kort verhaal. Etty Hillesum krijgt een klein museum in haar geboortehuis in Middelburg. En Zeeland heeft geweldige schrijvers en dichters, velen geëerd met de Zeeuwse Boekenprijs: Franca Treur, Wim Hofman, Floortje Zwigtman, Oek de Jong, Rinus Spruit, Jan Vantoortelboom, Theo Raats, Jan J.B. Kuipers, André van der Veeke, Tijs van Bragt, Emma Crebolder, Rinus Ferdinandusse, Johanna Kruit, Ester Naomi Perquin. Om er slechts een paar te noemen. We zijn ook een geliefde verblijfplaats van schrijvers: onder andere Jan Campert, Martinus Nijhoff, Wessel te Gussinklo, Herman Koch, Marieke Lucas Rijneveld verblijven of verbleven graag dicht bij zee. Volgens Nescio is Zeeland en dan vooral het kalme Veere het Nirwana op aarde. En nog goedkoop ook, schreef hij.

En De Baaierd eert dat aardse, het zoeken, experimenteren, genieten van taal. Wij gaan in Zeeland lekker roeren in de lettersoep, de oersoep. Kom erbij! Wees welkom. Hier aan de kust.

“Als je dat volk hier hoort praten dan merk je wat taal is. Ze zeggen niet veel en ’t is altijd ’t zelfde maar ’t is altijd ’t zelfde zoals het Veersche gat en de plaat en ’t tij en de zee altijd ’t zelfde zijn, dat wil zeggen heelemaal niet altijd ’t zelfde als je ’t maar weet.”
(Nescio, brieven uit Veere)

www.debaaierd.nl